Thời điểm giao mùa thường là lúc các bệnh như cúm, sốt xuất huyết, tiêu chảy, và viêm đường hô hấp dễ bùng phát. Vì vậy, việc trang bị kiến thức cho cha mẹ để phòng ngừa bệnh và chăm sóc cho trẻ là rất quan trọng.

     1. Cảm cúm

Khi trẻ mắc cảm cúm, các triệu chứng có thể bao gồm sốt, nghẹt mũi, đau họng, ho, hắt hơi và nhức mỏi cơ thể.

     Cách phòng tránh:

• Giữ ấm cho trẻ khi thời tiết thay đổi, đặc biệt là các phần cơ thể nhạy cảm như bàn tay, bàn chân, ngực, cổ và đầu.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với nhiều người, nhất là những người có dấu hiệu cúm.
• Cho trẻ uống nước ấm và tránh các thực phẩm từ tủ lạnh, kem và đá.
• Tăng cường dinh dưỡng và vitamin C, đảm bảo trẻ uống đủ nước để nâng cao sức đề kháng. - Trẻ trên 6 tháng tuổi nên tiêm phòng cúm hàng năm.

     2. Sởi

Sởi thường do virus sởi gây ra và lây truyền qua đường hô hấp. Triệu chứng bao gồm mệt mỏi, đau đầu, sổ mũi, đau họng, viêm kết mạc, và có thể xuất hiện các chấm xuất huyết nhỏ. Hạch ở hai bên cổ và sau tai có thể sưng to và đau. Da trẻ sẽ nổi các nốt đỏ nhỏ, bắt đầu từ mặt rồi lan ra toàn thân và chân tay. Trẻ có thể sốt và nổi ban đỏ khắp cơ thể, tập trung nhiều ở thân mình và các chi.

     Cách phòng tránh:

Tiêm phòng sởi theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.

     3. Viêm tai

Viêm tai thường xảy ra vào mùa đông do sự thay đổi khí hậu, đặc biệt là khi trời lạnh hơn. Triệu chứng bao gồm đau tai, khó nghe, chảy dịch từ tai, sốt cao, và có thể kèm theo buồn nôn.

     Cách phòng tránh:

• Tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc môi trường ô nhiễm. Giữ ấm cho trẻ và tránh tiếp xúc với người bệnh. Đặt trẻ ngồi cao khi bú bình, không cho trẻ ngậm bình sữa khi ngủ để tránh sữa rơi vào tai.
• Giữ vệ sinh cho trẻ, đặc biệt là tai, mũi và họng. Dùng tăm bông thấm sạch tai nếu có nước, hoặc dùng dung dịch nước muối sinh lý để vệ sinh tai và mũi, sau đó lau khô tai để tránh viêm nhiễm.

     4. Viêm đường hô hấp

Khi thời tiết chuyển mùa, virus và vi khuẩn dễ xâm nhập vào cơ thể trẻ và ảnh hưởng đến hệ hô hấp, gây ra viêm phế quản, viêm đường hô hấp và viêm phổi. Bệnh lây qua đường miệng, nước bọt, tiếp xúc tay và đồ dùng ăn uống. Triệu chứng có thể bao gồm sốt cao đột ngột, đau đầu, lạnh toàn thân, đau họng, ho, mệt mỏi, chán ăn, khó thở, và tiêu chảy nhẹ.

     Cách phòng tránh:

Rửa tay cho trẻ thường xuyên bằng xà phòng, giữ ấm cơ thể, hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người, và đeo khẩu trang khi ra ngoài. Tránh khói thuốc lá và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng. Không nên cho trẻ bơi ở bể bơi công cộng hoặc các khu vui chơi dưới nước.

     5. Sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết do muỗi truyền, có thể xảy ra quanh năm. Trẻ sốt cao đột ngột (39-40 độ C) liên tục trong 2-4 ngày, có thể xuất hiện dấu hiệu xuất huyết dưới da, niêm mạc miệng, và đi tiểu ra máu. Nếu nghi ngờ trẻ bị sốt xuất huyết, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời nhằm tránh biến chứng nguy hiểm.

     Cách phòng tránh:

• Mặc quần áo dài tay và sử dụng màn khi ngủ, cả ban đêm và ban ngày. Tránh để trẻ ở nơi ẩm thấp, thiếu ánh sáng để tránh muỗi đốt.
• Đậy kín các nguồn nước như lu, vại, hồ, và bể chứa, và thường xuyên làm sạch để tránh muỗi sinh sản.
• Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, không treo quần áo làm chỗ cho muỗi trú ẩn, và loại bỏ các vật chứa nước đọng.

     6. Viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản là tình trạng sưng và tích tụ chất nhầy trong các đường dẫn khí nhỏ nhất của phổi. Bệnh thường do virus phát triển vào mùa thu đông, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ dưới hai tuổi. Virus lây lan qua tiếp xúc với dịch mũi và họng của người bệnh. Nếu trẻ có dấu hiệu nặng như khó thở, bú ít, tím tái, cần nhập viện để điều trị kịp thời.

     Cách phòng tránh:

• Rửa tay bằng xà phòng trước khi chăm sóc trẻ và không hôn trẻ.
• Nếu trẻ bị sổ mũi, thường xuyên hút và rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý để ngăn ngừa virus xâm nhập vào phế quản.
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bị sổ mũi hoặc sử dụng chung đồ dùng của trẻ khác.

BS Nguyễn Văn Mẫn